Scenariusze unijne STS-01 oraz STS-02 mogą w znacznym stopniu ograniczać możliwość wykonywania operacji dronami, których masa przekracza 4 kg, a które będą wykorzystywane w mieście. Szczególnie uciążliwy i w warunkach miejskich niemożliwy do spełnienia jest zapis zobowiązujący operatora systemu bezzałogowego do uzyskania zgody każdej osoby znajdującej się na kontrolowanym obszarze naziemnym. Przypomnijmy – kontrolowany obszar naziemny obejmuje rzuty na powierzchnię Ziemi zarówno przestrzeni operacyjnej, jak i bufora bezpieczeństwa. Oznacza to, że każda osoba znajdująca się w przestrzeni, w której dron wykonuje operację musi wyrazić zgodę na udział w operacji.
Powyższe oznacza, że operatorzy dronów o masie większej niż 4 kg wykonujący operacje w mieście muszą występować z prośbą o indywidualną zgodę do krajowego nadzoru na wykonanie danej operacji. Alternatywą jest wprowadzenie scenariusza krajowego dla danego typu operacji lecz biorąc pod uwagę mnogość czynników jakie definiują dany typ operacji byłoby bardzo trudno utworzyć indywidualny scenariusz dla każdego typu operacji. Dlatego WDPO proponuje uporządkowanie procesu wydawania zgód na loty poprzez wprowadzenie skoordynowanego systemu tworzenia scenariuszy krajowych.
W wyniku prac Grupy Roboczej proponuje się aby pojedyncza misja była definiowana przez scenariusze składające się z 3 modułów. Scenariusze są traktowane jako zbiór procedur i wymagań jakie operator, pilot oraz sprzęt muszą spełnić aby zrealizować konkretny lot. Da to operatorom bardzo rozbudowane możliwości realizowania różnych misji bez konieczności występowania do ULC o indywidualną zgodę (wystarczy deklaracja lotu zgodnie ze scenariuszem krajowym). Podmiotom szkolącym da to możliwość stworzenia zunifikowanych programów szkolenia dla konkretnych operacji. Zamawiający zyskają pewność, że operator wybrany do realizacji konkretnego zadania spełnia szczegółowe wymagania dla tej operacji.
| MISJA | Wymogi podstawowe | Wymogi związane z typem misji | Wymogi dodatkowe |
WDPO proponuje tworzenie scenariuszy składających się z następujących modułów:
Operator planując misję będzie deklarował lot zgodnie ze scenariuszem ułożonym z wybranych wymogów podstawowych, funkcjonalnych oraz dodatkowych. Poniżej propozycja zbiorów dla poszczególnych wymogów.
| Wymogi podstawowe | Wymogi ze względu na właściwości funkcjonalne operacji | Wymogi dodatkowe |
| V | Lot wg VLOS | 1 | Pobierania próbek dymu z kominów za pomocą drona | Training | Lot szkoleniowy |
| B | Lot wg BVLOS | 2 | Wielkoobszarowe misje poszukiwawczo – rozpoznawcze | ATC | Lot wykonywany w kontrolowanej przestrzeni powietrznej |
| 3 | Loty fotogrametryczne realizowane na wysokościach wyższych niż 120m | Swarm | Lot wykonywany rojem dronów gdzie jeden pilot nadzoruje lot więcej niż jednego drona jednocześnie | ||
| 4 | Loty fotogrametryczne realizowane na wysokościach mniejszych niż 120m | A25 | Lot samolotem bezzałogowym o masie startowej nieprzekraczającej 25kg | ||
| 5 | Inspekcja infrastruktury krytycznej | A150 | Lot samolotem bezzałogowym o masie startowej nieprzekraczającej 150kg | ||
| MR25 | Lot wykonywany wielowirnikowcem o masie do 25kg | ||||
| MR100 | Lot wielowirnikowcem o masie startowej nieprzekraczającej 150kg | ||||
| Inne | Inne wymagania |
Dla każdego z modułu scenariusza należy opracować (na podstawie analizy ryzyka) wymagania dla : pilota, operatora oraz sprzętu. Należy również przedstawić procedury lotu.
Wymagania dla pilota mogą być związane z posiadanymi przez niego kompetencjami, bieżącym nalotem, posiadanymi polisami. Wymagania kompetencyjne określać wymagane szkolenia wg wzorcowych programów szkolenia. Z pośród kompetencji niezbędnych do wykonywania specjalistycznych misji dronami należy wyodrębnić te uniwersalne, które są niezbędne do pilotowania drona w warunkach VLOS i BVLOS i na tej podstawie opracować wzorcowy program szkolenia dla wymogów podstawowych. Następnie należy na podstawie analizy ryzyka opracować program szkolenia dodatkowego do pozyskania umiejętności związanych z realizacją konkretnej misji zgodnie z elementem funkcjonalnym dla konkretnych parametrów dodatkowych misji.
Przykład 1 – pilot wykonuje operacje fotogrametryczne w zasięgu wzroku na wysokości nie większej niż 120 m samolotem bezzałogowym o masie do 25 kg. Zgodnie z powyższym założeniem pilot powinien posiadać ogólną wiedzę dotyczącą zasad wykonywania lotów VLOS oraz doszkolenie z obsługi samolotu bezzałogowego o masie do 25 kg. Jeśli ten sam pilot postanowi wykonywać operacje samolotami bezzałogowymi o masie do 150 kg powinien przejść jedynie doszkolenie w zakresie obsługi cięższego statku powietrznego.
Przykład 2 – pilot posiada szkolenie w zakresie inspekcji dronami o masie do 25 kg w warunkach VLOS i zamierza rozpocząć operacje pozyskiwania próbek dymu z kominów. Powinien on zostać skierowany na doszkolenie jedynie w zakresie poboru próbek dymu z kominów. Powyższe będzie możliwe jedynie w przypadku budowy scenariuszy na zasadzie modułowej.
Wymagania dla operatora powinny określać wysokość sumy gwarancyjnej polisy OC jaką operator musi posiadać aby wykonywać dane operacje, wymogi związane z posiadaną instrukcją operacyjną, wymogi związane z zapewnieniem utrzymania sprzętu w dobrym stanie technicznym oraz nadzoru nad utrzymaniem odpowiednich kompetencji kadry.
Wymagania dla sprzętu mogą określać warunki realizacji poszczególnych misji. Np. dla lotów nocnych lub lotów poza zasięgiem wzroku wymagane będzie posiadania dookólnej lampy błyskowej. Dla lotów transportowych wymagane będzie posiadanie osłon śmigieł oraz spadochronu ratowniczego. Dla lotów BVLOS wymagane będzie posiadanie alternatywnego systemu GPS.
Brak modułowości scenariuszy utrudni tworzenie scenariuszy krajowych oraz proces szkolenia ponieważ należało będzie opracować inny scenariusz i program szkolenia dla każdego wariantu realizacji misji dla VLOS oraz BVLOS. Dodatkowo scenariusz VLOS zakładający „pewną liczbę” godzin szkolenia praktycznego (jak to jest napisane w unijnym scenariuszu VLOS i BVLOS) nie gwarantuje nabycia umiejętności bardzo precyzyjnego latania do wykonywania misji wysokiego ryzyka jaką jest inspekcja sieci elektroenergetycznych lub pobór próbki dymu z komina. Dodatkowo kategoria szczególna nie może być ograniczona do dwóch scenariuszach standardowych VLOS oraz BVLOS. Kursant, który ukończy szkolenie podstawowe w zakresie VLOS do 5 kg na będzie miał jedynie podstawowe umiejętności pilotowania drona. Umiejętności te są jednak niewystarczające do realizacji misji wysokiego ryzyka jakimi są: loty automatyczne, loty fotogrametryczne na wysokości powyżej 120 metrów, inspekcja sieci elektroenergetycznych, pobór próbek dymu z kominów, loty poszukiwawczo-rozpoznawcze na wielkich obszarach. Można to porównać do próby startu w skokach narciarskich po zakończeniu szkolenia podstawowego w zakresie utrzymania równowagi na nartach i wykonywania podstawowych manewrów.
WDPO rekomenduje tworzenie scenariuszy w sposób modułowy uwzględniając poziomy wymagań dla poszczególnych typów misji. Powyższe rekomendacje zostały opracowane przez grupę roboczą w skład której wchodzi 30 operatorów i podmiotów szkolących.
